Επίσκεψη στο Άμστερνταμ, Κάτω Χώρες

Participants gathering in front of mobile vaccination units.

Εισαγωγή

Η τέταρτη επίσκεψη για το έργο «Υπέρβαση των εμποδίων στον εμβολιασμό» έλαβε χώρα στο Άμστερνταμ, στις Κάτω Χώρες, από τις 20 έως τις 22 Σεπτεμβρίου 2023. Η επίσκεψη εστίασε στη χρήση κινητών μονάδων εμβολιασμού, μιας υποδειγματικής πρακτικής που είχε στόχο την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης για την COVID-19 με τη χρήση είτε λεωφορείων είτε προσωρινών χώρων εμβολιασμού. Η πρωτοβουλία απευθυνόταν σε ανθρώπους που ζουν σε περιοχές με σχετικά χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη και σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως άτομα με χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, κρατούμενους και αναλφάβητους.

Το Ολλανδικό Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και Περιβάλλοντος (Rijksintituut voor volksgezondheid en milieu (RIVM)) υποδέχθηκε 26 συμμετέχοντες από 15 κράτη μέλη της ΕΕ. Οι συμμετέχοντες εκπροσωπούσαν εθνικά υγειονομικά ιδρύματα, υπουργεία υγείας και εθνικά γραφεία ανοσοποίησης.

Στόχος αυτής της επίσκεψης ήταν:

ενημέρωση για τις ολλανδικές κινητές μονάδες εμβολιασμού και εξαγωγή διδαγμάτων από την επιτυχία τους
προώθηση της αμοιβαίας μάθησης μέσω ενός πλαισίου ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών
ανάπτυξη ιδεών για το πώς οι επαγγελματίες υγείας από τα κράτη μέλη μπορούν να μεταφέρουν την πρακτική στις χώρες τους

Στη διάρκεια της επίσκεψης, ο Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για την Υγεία και τον Ψηφιακό τομέα (HaDEA) απένειμε στο Ολλανδικό Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και Περιβάλλοντος [Rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu (RIVM)], στη Δημοτική Αρχή Υγείας του Άμστερνταμ (GGD Amsterdam) και στην Ένωση Ιατροφαρμακευτικής Ασφάλισης (GGD GHOR Nederland) ένα πιστοποιητικό εξαιρετικής πρακτικής.

Κινητές ομάδες εμβολιασμού για την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης για την COVID-19

Στόχος

Στη διάρκεια της πρώτης εκστρατείας εμβολιασμού για την COVID-19, τα στοιχεία της εμβολιαστικής κάλυψης έδειχναν σημαντικές διαφορές διαχρονικά ανάμεσα στις περιφέρειες και τις περιοχές των Κάτω Χωρών. Μερικές από αυτές τις διαφορές φαίνεται πως συνδέονταν με την προσβασιμότητα και τους γνωστικούς φραγμούς στις περιοχές και τις περιφέρειες που χαρακτηρίζονταν από χαμηλά ποσοστά κάλυψης.

Για την υπέρβαση αυτών των φραγμών, οι δημοτικές αρχές υγείας ανέπτυξαν κινητές μονάδες εμβολιασμού σε διάφορες περιοχές σε όλη την επικράτεια των Κάτω Χωρών κατά τη διάρκεια των επακόλουθων εμβολιαστικών εκστρατειών για την COVID-19.

Διάφορες δημοτικές αρχές υγείας (όχι μόνο στο Άμστερνταμ) έθεσαν σε λειτουργία λεωφορεία εμβολιασμού σε διάφορες περιοχές, προκειμένου να ενημερώσουν τον κόσμο σχετικά με τα εμβόλια για την COVID-19 και να κάνουν εμβολιασμούς. Οι εμβολιασμοί πραγματοποιούνταν με απλή προσέλευση των πολιτών, χωρίς την ανάγκη ραντεβού. Το λεωφορείο εμβολιασμού χρησιμοποιήθηκε για την πραγματοποίηση της πρώτης και της δεύτερης δόσης του εμβολίου, σε όλους τους πολίτες της περιοχής που ήθελαν να εμβολιαστούν για την COVID-19.

Εκτός από την πραγματοποίηση του εμβολίου, στους κατοίκους των στοχευμένων περιοχών γινόταν ενημέρωση για θέματα υγείας (συχνά σε διαφορετικές γλώσσες), ενώ τους δινόταν, επίσης, η ευκαιρία να θέσουν ερωτήσεις. Οι επαγγελματίες υγείας συχνά συνοδεύονταν από σημαντικά πρόσωπα εμπιστοσύνης της περιοχής, μοίραζαν έντυπα και φυλλάδια, αναρτούσαν αφίσες και συμμετείχαν σε συζητήσεις με τα άτομα και τις ομάδες. Αυτές οι ενέργειες είχαν στόχο να περιορίσουν τους φραγμούς στον εμβολιασμό προσφέροντας προσβάσιμες υπηρεσίες εμβολιασμού, πολιτισμικά κατάλληλη ενημέρωση και ευκαιρίες για διάλογο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο προωθούσαν την εμπιστοσύνη και διεύρυναν τις γνώσεις των κατοίκων για τους εμβολιασμούς.

Εμπλεκόμενοι φορείς και εφαρμογή

Για τον καθορισμό των προγραμμάτων εμβολιασμού υπεύθυνο είναι το Υπουργείο Υγείας (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Το Υπουργείο λαμβάνει συμβουλές από το Εθνικό Συμβούλιο Υγείας (Gezondheidsraad), έναν ανεξάρτητο, επιστημονικό, συμβουλευτικό φορέα στον τομέα της δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένων συστάσεων εμβολιασμού για ορισμένες ομάδες-στόχο. Το διοικητικό συμβούλιο του Εθνικού Συμβουλίου Υγείας αποτελείται από έναν Πρόεδρο και έναν Αντιπρόεδρο, καθώς και 100 μέλη από ολόκληρη τη χώρα και από διάφορους επιστημονικούς τομείς. Μαζί καλύπτουν έξι πεδία δράσης: υγεία, πρόληψη, υγιεινή διατροφή, περιβαλλοντική υγεία, υγιείς συνθήκες εργασίας, καθώς και υποδομές για καινοτομία και γνώση.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και Περιβάλλοντος (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Millieu, RIVM) διοργανώνει, υλοποιεί και παρακολουθεί τα προγράμματα εμβολιασμού σε εθνικό επίπεδο σε συνεργασία με εταίρους της περιφέρειας, δημοτικές υπηρεσίες υγείας και μη κυβερνητικούς οργανισμούς (ΜΚΟ).

Με βάση τις πληροφορίες για την εμβολιαστική κάλυψη και τις ειδικές γνώσεις για κάθε περιφέρεια, τα περιφερειακά τμήματα των δημοτικών υπηρεσιών υγείας καθορίζουν τις συγκεκριμένες περιοχές όπου είναι αναγκαίες οι παρεμβάσεις.

Πόροι

Γενικά, οι εμβολιασμοί στις Κάτω Χώρες διατίθενται δωρεάν στο σημείο χορήγησής τους στα άτομα που ανήκουν στις ομάδες-στόχο. Όσοι δεν ανήκουν σε μια ομάδα-στόχο πρέπει να πληρώσουν οι ίδιοι και για το εμβόλιο και για τη χορήγησή του, για παράδειγμα, οι γονείς που θέλουν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, όπως για την ανεμοβλογιά.

Οι μονάδες κινητού εμβολιασμού χρηματοδοτούνται από το ολλανδικό Υπουργείο Υγείας, Πρόνοιας και Αθλητισμού. Τα λεωφορεία παρέχονταν δωρεάν στη διάρκεια της εκστρατείας. Οι περιφέρειες ήταν ελεύθερες να επιλέξουν τη συχνότητα και τη διάρκεια της χρήσης των λεωφορείων και επέβλεπαν τον συντονισμό και τη στελέχωσή τους.

Αποτελέσματα

Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα από την περιφέρεια του Άμστερνταμ υποδεικνύουν ότι, σε μια δεδομένη περιοχή, ο μέσος όρος των καθημερινών εμβολιασμών για την πρώτη δόση του εμβολίου COVID-19 ήταν 26% υψηλότερος τις ημέρες που ήταν παρούσες οι μονάδες εμβολιασμού, απ’ ό,τι τις ημέρες χωρίς λεωφορείο εμβολιασμού. Αυτό υποδεικνύει ότι η χρήση των μονάδων εμβολιασμού μπορεί να αυξήσει την εμβολιαστική κάλυψη. .

Η επιτυχία αυτού του προγράμματος οδήγησε στη χρήση κινητών μονάδων εμβολιασμού μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, ως μέρος του προγράμματος εμβολιασμού για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) για νέους ενήλικες (ηλικίας 19 έως 26 ετών) στο Άμστερνταμ.

Έκβαση της επίσκεψης

Στο πλαίσιο της επίσκεψης, δόθηκε στους συμμετέχοντες μια επισκόπηση των προγραμμάτων ελέγχου λοιμωδών νοσημάτων και εμβολιασμού στις Κάτω Χώρες, καθώς και μια εισαγωγή στο Ολλανδικό Εθνικό Πρόγραμμα Ανοσοποίησης. Αρκετά εργαστήρια παρείχαν την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να αναλογιστούν το ολλανδικό πρόγραμμα υγείας και ανοσοποίησης, με ιδιαίτερη έμφαση στις μονάδες κινητού εμβολιασμού ως υποδειγματική πρακτική.

Το πρώτο μέρος του εργαστηρίου είχε στόχο να προωθήσει τη σε βάθος ανάλυση και να διευκολύνει την αμοιβαία μάθηση μέσω ομαδικών συζητήσεων. Οι συμμετέχοντες εντόπισαν τα βασικά προσαρμόσιμα σημεία της ολλανδικής εμπειρίας, όπως:

Συγκρότηση διασυνδεδεμένων μητρώων σε εθνικό επίπεδο
Δημιουργία ενός εθνικού μητρώου ανοσοποίησης για την παρακολούθηση της εμβολιαστικής κάλυψης
Συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες για τον σχεδιασμό της κατάλληλης προσέγγισης για κάθε δράση επαφής με την τοπική κοινωνία
Χρήση προσεγγίσεων ενεργούς πρόσκλησης
Ένταξη στο έργο ειδικών επιστημόνων συμπεριφοράς, προκειμένου να βρεθούν κατάλληλες μέθοδοι επαφής με την τοπική κοινωνία που θα βασίζονται στη γνώση, αλλά και για να αναλυθεί επιστημονικά η επαφή και να αποκτηθούν περισσότερες πληροφορίες για την ομάδα-στόχο και για τον τρόπο προσέγγισής της.

Οι συμμετέχοντες εντόπισαν μια σειρά από δυνατά σημεία στην πρακτική, όπως η ευκολία πρόσβασης για τους ντόπιους και ευελιξία αναφορικά με τον χώρο και τον χρόνο χορήγησης των εμβολίων. Η σύνδεση με τους επικεφαλής της κοινότητας παρέχει έναν δίαυλο επικοινωνίας μέσω του οποίου μπορεί να οικοδομηθεί η εμπιστοσύνη με τους κατοίκους. Οι κινητές μονάδες εμβολιασμού προσφέρουν μια ευκαιρία να ενημερωθούν απευθείας οι δυσπρόσιτες ομάδες για τη σημασία των εμβολιασμών. Οι ελπιδοφόρες δυνατότητες που εντοπίστηκαν περιλάμβαναν τη χρήση λεωφορείων για μια ποικιλία σκοπών (δηλ. άλλα εμβόλια), καθώς και την παροχή ενός σημαντικού εργαλείου για τη συγκέντρωση δεδομένων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων.

Χρησιμοποιήθηκε ένας καμβάς αντικτύπου για να καθοδηγήσει τους συμμετέχοντες στην αξιολόγηση της πιθανής μεταφοράς αυτής της πρακτικής στο δικό τους τοπικό σύστημα υγείας και τις δικές τους υποδομές. Οι συμμετέχοντες συζήτησαν για τις πιο σημαντικές πτυχές της πρακτικής, όπως για τις ομάδες-στόχο, τους πόρους, τις βασικές δράσεις, τους βασικούς εταίρους, τους διαύλους επικοινωνίας, τη χρηματοπιστωτική βιωσιμότητα και την αξιολόγηση.

Κάποιες από τις βασικές πτυχές των ολλανδικών κινητών μονάδων εμβολιασμού που θα μπορούσαν να προσαρμοστούν και να μεταφερθούν σε άλλα κράτη μέλη είναι οι εξής:

Διεύρυνση των ομάδων-στόχος: προσαρμογή της προσέγγισης για να στοχευθούν συγκεκριμένες ομάδες, όπως ευάλωτοι μετανάστες, νομαδικοί πληθυσμοί, άστεγοι ή ομάδες χαμηλότερου εισοδήματος. Στοχευμένες εκστρατείες που θα παρέχουν βασικά δεδομένα ανά ομάδα-στόχο στους υπευθύνους λήψης αποφάσεων
Δίαυλοι επικοινωνίας και επαφή με την τοπική κοινωνία: συμπλήρωση των υφιστάμενων δράσεων επικοινωνίας με διαύλους ή/και πακέτα που απευθύνονται σε ομάδες-στόχο και εταίρους, για παράδειγμα, αυξημένη διαδικτυακή παρουσία (δηλ. μέσα κοινωνικής δικτύωσης) για να υποστηριχθούν οι προσπάθειες επαφής με την τοπική κοινωνία που αποσκοπούν στην ενημέρωση των γονέων σχετικά με τους εμβολιασμούς για HPV, καθώς και για να ανοίξουν δίαυλοι διασύνδεσης ανάμεσα στους επικεφαλής της κοινότητας και σημαντικούς φορείς.
Χώροι εμβολιασμού: διεύρυνση των χώρων εμβολιασμού, ώστε να περιλαμβάνουν επαγγελματικά σχολεία και αθλητικά κέντρα, προκειμένου να προσεγγιστούν διαφορετικές ομάδες-στόχος.
Αξιολόγηση που λαμβάνει υπόψη τις αντιλήψεις της κοινότητας σχετικά με τις δράσεις εμβολιασμού, η οποία θα συμβάλει στην παρακολούθηση της επιτυχίας της επαφής με την τοπική κοινωνία και θα παράσχει απαραίτητα σχόλια για τη βελτίωση των υπηρεσιών.

Οι συμμετέχοντες εκτίμησαν την ευκαιρία που είχαν να αποκτήσουν μια νέα οπτική γωνία, ειδικά μέσω της επιτόπου επίσκεψης στις κινητές μονάδες εμβολιασμού. Το δίδαγμα που αναφέρθηκε περισσότερο από αυτήν την επίσκεψη ήταν η διεπιστημονική προσέγγιση των ομάδων, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσεγγιστούν διαφορετικές κοινωνικές ομάδες που είναι κάπως επιφυλακτικές και δεν μπορούν να προσεγγιστούν με τον παραδοσιακό τρόπο.

Μάθετε περισσότερα για τις ολλανδικές κινητές ομάδες εμβολιασμού:

Σχετικά άρθρα: The Effect of Mobile Vaccination Units on Vaccine Uptake with COVID-19 Vaccines: A Within-Neighbourhood Analysis Using National Registration Data by Mattijs Lambooij, Joyce Pijpers, Jan van de Kassteele, Mirjam P. Fransen, Susan J.M. Hahné, Niek Hof, Flo