Cuairt ar an láthair, go Baile Átha Cliath, Éire

Tharla an cúigiú cuairt ar an láthair don tionscadal, “Constaicí in aghaidh Vacsaínithe a Shárú” i mBaile Átha Cliath, Éire idir 4 agus 6 Deireadh Fómhair 2023. Díríodh ar staidéar píolótach a tháirg an vacsaín fliú do leanaí i dtrí bhunscoil. Ba iad leanaí in aois idir 2 agus 17 mbliana an spriocphobal.

Ba é sprioc na cuairte seo ná:

• léargais a bhailiú ar an gcleachtas in Éirinn maidir le  vacsaíniú in aghaidh an fhliú a thairiscint do leanaí i dtrí bhunscoil agus foghlaim as an méid ar éirigh leis.
• foghlaim fhrithpháirteach a chothú trí spás a chur ar fáil chun eolas agus taithí a mhalartú
• smaointe a fhorbairt ar an dóigh ar féidir le gairmithe sláinte as Ballstáit an cleachtas a aistriú chuig a dtír féin

Mar chuid den chuairt, bhronn an Ghníomhaireacht Feidhmiúcháin Eorpach um an tSláinte agus an Digitiú (HaDEA) teastas sa chleachtas eiseamláireach ar Oifig Náisiúnta Imdhíonta de chuid Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS).

Aidhm

In Éirinn, mhol an Coiste Comhairleach Náisiúnta um Imdhíonadh (NIAC) vacsaíniú in aghaidh an fhliú do gach leanbh in aois 2-17 le linn an chláir shéasúraigh fliú. 

Ba é an aidhm ná leanaí a chosaint ar aimhréidheanna a bhaineann le fliú, tras-seoladh  sa phobal a laghdú, agus iad siúd atá i riosca níos airde galar tromchúiseach a fháil. Moladh an Vacsaín Bheo le Víreas Caolaithe (LAIV) do leanaí agus daoine óga san aoisghrúpa sin, ach amháin i gcásanna fritásca.
 
Cé go bhfuil leanaí in aois 2-17 i dteideal an vacsaín fliú a fháil saor in aisce ón FSS, bhí an glacadh sách íseal (níos lú ná 20%) sa phobal. Chun tabhairt faoin fhadhb sin, rinneadh staidéar píolótach chun an tionchar ar thabhairt LAIV i mbunscoileanna a mheas. Roghnaíodh an timpeallacht scoile bunaithe ar fhianaise láidir idirnáisiúnta a thugann le fios go méadaíonn an timpeallacht sin glacadh vacsaínithe agus go bhfuil siad sábháilte chun líon mór daltaí a vacsaíniú. Ina theannta sin, tá roinnt tionscnaimh seanbhunaithe ag an gClár um Imdhíonadh i Scoileanna in Éirinn a thairgeann vacsaíní, lena n-áirítear Bruitíneach, Leicneach agus Rubella (MMR), Teiteanas, Diftéire, Triuch, Póilió (DTaP/IPV), Papalómaivíreas Daonna (HPV9), agus Meiningeacocúil A, C, W, agus Y (MenACWY).

Rinneadh an tionscadal píolótach i gcomhoibriú le foirne Eagraíochtaí Cúraim Sláinte Pobail (CHO), gach foireann i gcomhpháirtíocht le bunscoil áitiúil. Ghlac trí scoil páirt sa staidéar, ag tairiscint vacsaíní LAIV do 587 leanbh san iomlán as ceantair éagsúla gheografacha.

Gníomhaithe a bhain leis agus an cur chun feidhme

Tá an Oifig Náisiúnta Imdhíonta freagrach as bainistíocht ar sholáthar agus dáileachán vacsaíní, as ábhair oiliúna agus cumarsáide a fhorbairt don phobal agus gairmithe sláinte a oibríonn i ngach Clár Náisiúnta Imdhíonta i gcomhréir le polasaí ag an Roinn Imdhíonta.  Tá gach faisnéis faoi imdhíonadh fianaisebhunaithe agus déanann painéal saineolaithe ar imdhíonadh as Coláiste Ríoga na Lianna agus na Máinlianna in Éirinn – an Coiste Comhairleach Náisiúnta um Imdhíonadh (NIAC) athbhreithniú uirthi. 

Foras ildisciplíneach is ea é NIAC atá comhdhéanta de ghairmithe sláinte, foras a leagan síos treoirlínte do lucht déanta polasaithe sa Roinn Sláinte. Forbraíonn NIAC moltaí fianaisebhunaithe ar threoirlínte imdhíonta, ag baint leas as sonraí eipidéimeolaíochta agus dea-chleachtas idirnáisiúnta.

Is é Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) an foras a dhéanann seirbhísí agus cláir sláinte a chur i bhfeidhm agus a oibríochtú, lena n-áirítear na cláir vacsaínithe, mar atá leagtha amach ag an NICA agus an Roinn Sláinte. Déanann Oifig Náisiúnta Imdhíonta de chuid FSS maoirseacht ar sholáthar agus dáileachán vacsaíní, forbraíonn foinsí faisnéise agus cuireann oiliúint ar fáil ag gairmithe sláinte. 

Lárphleanáiltear cláir vacsaínithe ag leibhéal náisiúnta agus cuirtear i bhfeidhm iad trí cheannasaíocht oibriúcháin ar fud na tíre. Tá córas sláinte na hÉireann comhdhéanta de naoi nEagraíocht Sláinte Pobail (ESP) agus seacht nGrúpa Ospidéal. Cuirtear an clár vacsaínithe i scoileanna i bhfeidhm ag leibhéal réigiúnach, trí leas a bhaint as foirne imdhíonta i scoileanna áitiúla. Tugann an Oifig Náisiúnta Imdhíonta (NIO) tacaíocht do na cláir píolótacha, forbairt an oideachais agus ábhair oiliúna san áireamh, chomh maith le tacaíocht chliniciúil.

Acmhainní a chur ar fáil

Maoiníonn an Roinn Sláinte cláir vacsaínithe in Éirinn agus dáileann an buiséad do na polasaithe vacsaínithe, a forbraíodh i gcomhréir le treoirlínte agus moltaí ón gCoiste Comhairleach Náisiúnta um Imdhíonadh (NIAC). Déantar gach vacsaín atá molta do leanaí agus d’ógánaigh sa sceideal vacsaínithe a thairiscint saor in aisce, a chlúdaíonn an vacsaín í féin agus na costais riaracháin araon. Tá na vacsaíní a thugtar sa Chlár Vacsaínithe i Scoileanna saor in aisce.

Déantar cláir vacsaínithe i scoileanna díreach sna scoileanna, scoileanna do leanaí a bhfuil Oideachas Riachtanas Speisialta acu san áireamh. Ar an láimh eile, áfach, faigheann leanaí faoi scolaíocht bhaile an tseirbhís vacsaínithe trí chúram príomhúil. Tugann gairmithe tiomnaithe na vacsaíní seo, lena n-áirítear dochtúirí, liachleachtóirí ginearálta, altraí cleachtaidh agus altraí sláinte poiblí, agus páirt ríthábhachtach á himirt ag altraí sna hiarrachtaí vacsaínithe.

Tugann foireann imdhíonta do scoileanna de chuid Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) pacaí toilithe do thuismitheoirí/chaomhnóirí na leanaí scoile gach bliain. Áirítear leis sna pacaí toilithe:

• litir ón Oifig Náisiúnta Imdhíonta
• Faisnéis faoin na vacsaínithe a chuirfear ar fáil don leanbh
• foirm thoilithe agus clúdach leis na doiciméid líonta a sheoladh ar ais.

Cuirtear an fhaisnéis ar fhoirm thoilithe an linbh leis an gcóras vacsaínithe i scoileanna de chuid Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)

Cuireadh maoiniú €10,000 ar fáil don staidéar píolótach seo, a úsáideadh le haghaidh costais tionscanta, costais riaracháin vacsaínithe, costais chun tacú leis an tionscadal agus feachtas promóisin chun tacú leis an gclár píolótach.

Torthaí 

Ghlac trí bhunscoil páirt sna cláir phíolótacha. Ba é scoil nuabhunaithe ceann acu ina bhfuil daltaí idir naíonáin shóisearacha agus an ceathrú bliain (in aois 4 agus 10) agus bhí daltaí sa dá scoil eile idir naíonáin shóisearacha agus an séú bliain (in aois 4 agus 12). Tairgeadh LAIV (Iomlán =587) do gach dalta.

Ba é 63.9% (375/587) glacadh foriomlán an LAIV sa chlár píolótach seo. Ba é idir 59.3% agus 68.3% an glacadh sna trí scoil. 

Ba é an glacadh is airde (69.1%) i measc daltaí sa dara bhliain (daltaí idir 7 agus 8 mbliana d’aois). I measc pobal na scoileanna, thuairiscigh 12.4% (73/587) go raibh an vacsaín fliú faighte acu sa phobal óna ndochtúir nó poitigéir. Ba é 76.3% (448/587) an glacadh foriomlán sna scoileanna inar tairgeadh LAIV. 

Dhiúltaigh 17.5% (103/587) de thuismitheoirí toiliú a thabhairt. I gcás leanaí a bhí fágtha, iad siúd nach bhfuair vacsaíniú sa scoil nó sa phobal, ach nár dhiúltaigh tuismitheoir toiliú, ba é an chúis nár sheol na tuismitheoirí an fhoirm thoilithe ar ais chun vacsaíniú a cheadú, nó go raibh an leanbh as láthair nó nach raibh in ann í a fháil ar an lá ceaptha. 

As líon iomlán na scoileanna, thuairiscigh 37.5% (220/587) de thuismitheoirí nach bhfuair a leanbh vacsaín fliú riamh roimhe, go raibh fritásc in aghaidh LAIV (0.2%) ar leanbh amháin, go raibh bunghalar ag 4.9% (29/587) agus bhí dara dáileog LAIV riachtanach ar 0.9% (5/587).  Mar sin féin, níor mheas gach foireann imdhíonta an riachtanas maidir le dara dáileog LAIV.
 
Éilíodh glaoch ar 13.5% (79/587) de thuismitheoirí, a fuair na foirmeacha toilithe, roimh an seisiún vacsaínithe chun an fhaisnéis a thug siad a shoiléiriú. Níor tuairiscíodh aon teagmhas (amhail earráidí vacsaíne).

Bhí cuma mhaith ar thorthaí an chláir phíolótaigh, a léirigh méadú suntasach i nglacadh vacsaíne fliú sna scoileanna (63.9%) i gcomparáid leis an bpobal (12.4%). Léirigh sé sin an tionchar dearfach ar an gcur chuige scoilbhunaithe maidir le rátaí vacsaínithe i measc na scoileanna a bhí páirteach.

Ar an iomlán, tugann torthaí ón staidéar píolótach léargais luachmhara i bhféidearthacht na gclár vacsaínithe scoilbhunaithe chun feabhas a chur ar ghlacadh na vacsaíne fliú i measc leanaí in Éirinn. Cuireann na torthaí sin le hiarrachtaí leanúnacha chun straitéisí vacsaínithe a fheabhsú agus chun sláinte phoiblí a chur chun cinn sa phobal.

I gcás an tseisiúin fliú 2023/24, beidh an vacsaín fliú sróine á tairiscint ag foirne vacsaínithe do gach naíonán sinsearach i scoileanna príomhshrutha agus do gach leanbh i mbunscoileanna riachtanais speisialta fud fad na hÉireann. Déanfar é sin a mheas agus a leathnú amach d’fhonn an vacsaín fliú sróine a thairiscint do gach leanbh bunscoile sna scoileanna.