Επίσκεψη στο Δουβλίνο, Ιρλανδία

Η πέμπτη και τελευταία επίσκεψη για το έργο «Υπέρβαση των εμποδίων στον εμβολιασμό» έλαβε χώρα στο Δουβλίνο, στην Ιρλανδία, από τις 4 έως τις 6 Οκτωβρίου 2023. Έμφαση δόθηκε σε μια πιλοτική μελέτη, η οποία προσέφερε το αντιγριπικό εμβόλιο σε παιδιά τριών Δημοτικών Σχολείων. Ο πληθυσμός-στόχος ήταν παιδιά και νέοι ηλικίας 2 έως 17 ετών.

Στόχος αυτής της επίσκεψης ήταν:

• απόκτηση γνώσεων σχχετικά με την ιρλανδική πρακτική της προσφοράς αντιγριπικού εμβολιασμού σε παιδιά τριών Δημοτικών Σχολείων και η εξαγωγή διδαγμάτων από την επιτυχία του
• προώθηση της αμοιβαίας μάθησης μέσω ενός χώρου για την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών
• ανάπτυξη ιδεών για το πώς οι επαγγελματίες της υγείας από τα κράτη μέλη μπορούν να μεταφέρουν την πρακτική στις χώρες τους

Ως μέρος της επίσκεψης, ο Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για την Υγεία και τον Ψηφιακό τομέα (HaDEA) απένειμε ένα πιστοποιητικό υποδειγματικής πρακτικής στο Ιρλανδικό Εθνικό Γραφείο Ανοσοποίησης της Αρχής Υπηρεσιών Υγείας (Health Service Executive – HSE).

Στόχος

Στην Ιρλανδία, η Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Ανοσοποίησης (NIAC) συνέστησε τον αντιγριπικό εμβολιασμό όλων των παιδιών ηλικίας 2-17 ετών στο πλαίσιο του προγράμματος κατά της εποχικής γρίπης για την περίοδο 2021-2022.

Στόχος ήταν να προστατευτούν τα παιδιά από τις επιπλοκές της γρίπης, να μειωθεί η μετάδοση εντός της κοινότητας και να προφυλαχθούν όσοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά. Για τα παιδιά και τους νέους αυτής της ηλικιακής ομάδας συστήθηκε το ζωντανό εξασθενημένο αντιγριπικό εμβόλιο (LAIV), εκτός από τις περιπτώσεις όπου αντενδεικνυόταν. 

Παρόλο που τα παιδιά ηλικίας 2-17 ετών είναι επιλέξιμα για το δωρεάν ρινικό αντιγριπικό εμβόλιο της HSE, η εμβολιαστική κάλυψη στην κοινότητα ήταν σχετικά χαμηλή (κάτω από 20%). Για να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο, διενεργήθηκε μια πιλοτική μελέτη, προκειμένου να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος της χορήγησης του LAIV στα Δημοτικά Σχολεία. Το σχολικό περιβάλλον επιλέχθηκε με βάση ισχυρά διεθνή στοιχεία που αποδεικνύουν ότι αυτού του είδους το περιβάλλον αυξάνει την εμβολιαστική κάλυψη και είναι ασφαλές για τον εμβολιασμό μεγάλων αριθμών μαθητών. Επιπλέον, το Πρόγραμμα Σχολικής Ανοσοποίησης στην Ιρλανδία περιλαμβάνει αρκετές καθιερωμένες πρωτοβουλίες που προσφέρουν εμβολιασμούς, όπως για Ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά (MMR), τέτανο, διφθερίτιδα, κοκκύτη, πολιομυελίτιδα (DTaP/IPV), ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV9), και μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο A, C, W και Y (MenACWY).

Το πιλοτικό έργο διενεργήθηκε σε συνεργασία με τις Επιχειρησιακές Ομάδες Κοινοτικής Υγείας (CHO), όπου η κάθε ομάδα συνεργάστηκε με ένα τοπικό Δημοτικό Σχολείο. Τρία σχολεία έλαβαν μέρος στη μελέτη και προσέφεραν εμβολιασμό LAIV σε ένα σύνολο 587 παιδιών από διάφορες γεωγραφικές περιοχές.

Φορείς που συμμετείχαν και εφαρμογή

Το Εθνικό Γραφείο Ανοσοποίησης είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση της προμήθειας και διανομής των εμβολίων, καθώς και για την ανάπτυξη υλικού κατάρτισης και επικοινωνίας για το κοινό και τους επαγγελματίες υγείας που συμμετέχουν σε όλα τα προγράμματα εθνικής ανοσοποίησης, σύμφωνα με την πολιτική του Γραφείου Ανοσοποίησης. Όλες οι πληροφορίες για την ανοσοποίηση είναι τεκμηριωμένες και έχουν ελεγχθεί από μια ομάδα ειδικών ανοσοποίησης από το Βασιλικό Κολέγιο Ιατρών Ιρλανδίας – την Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Ανοσοποίησης (NIAC). 

Η NIAC είναι ένας διεπιστημονικός φορέας επαγγελματιών υγείας που καθορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές για τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής εντός του Υπουργείου Υγείας. Η NIAC αναπτύσσει τεκμηριωμένες συστάσεις σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για την ανοσοποίηση με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα και τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές.

Η Αρχή Υπηρεσιών Υγείας (Health Service Executive – HSE) είναι ο φορέας που υλοποιεί και διαχειρίζεται τις υπηρεσίες και τα προγράμματα υγείας της Ιρλανδίας, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων εμβολιασμού, όπως καθορίζονται από τη NIAC και το Υπουργείο Υγείας. Το Εθνικό Γραφείο Ανοσοποίησης της HSE επιβλέπει την προμήθεια και διανομή των εμβολίων, αναπτύσσει πηγές και υλικό πληροφόρησης, και παρέχει κατάρτιση σε επαγγελματίες υγείας.
 
Τα προγράμματα εμβολιασμού προγραμματίζονται κεντρικά σε εθνικό επίπεδο και υλοποιούνται μέσω επιχειρησιακών υπευθύνων σε όλη τη χώρα. Το ιρλανδικό σύστημα υγείας περιλαμβάνει εννέα Κοινοτικούς Οργανισμούς Υγείας (CHO) και επτά νοσοκομειακές ομάδες. Το πρόγραμμα σχολικού εμβολιασμού υλοποιείται σε περιφερειακό επίπεδο, μέσω της κινητοποίησης τοπικών σχολικών ομάδων ανοσοποίησης. Το Εθνικό Γραφείο Ανοσοποίησης (NIO) παρέχει υποστήριξη για τα πιλοτικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης υλικού εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και κλινικής υποστήριξης.

Πόροι

Το Υπουργείο Υγείας χρηματοδοτεί προγράμματα εμβολιασμού στην Ιρλανδία και κατανέμει τον προϋπολογισμό για τις πολιτικές εμβολιασμού, οι οποίες αναπτύσσονται ακολουθώντας τις κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Ανοσοποίησης (NIAC). Όλα τα συνιστώμενα εμβόλια για παιδιά και εφήβους που περιλαμβάνονται στο εμβολιαστικό πρόγραμμα προσφέρονται δωρεάν, και καλύπτεται τόσο το εμβόλιο αυτό καθαυτό όσο και οι σχετιζόμενες διοικητικές δαπάνες. Τα εμβόλια που χορηγούνται από το πρόγραμμα σχολικού εμβολιασμού είναι δωρεάν.

Τα προγράμματα σχολικού εμβολιασμού υλοποιούνται απευθείας στα σχολεία, συμπεριλαμβανομένων των σχολείων για παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (SEN). Από την άλλη, τα παιδιά που παρακολουθούν κατ’ οίκον εκπαίδευση λαμβάνουν την υπηρεσία εμβολιασμού μέσω της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αυτοί οι εμβολιασμοί εκτελούνται από ειδικούς επαγγελματίες, όπως από γιατρούς, γενικούς γιατρούς, εκπαιδευόμενους νοσηλευτές και νοσηλευτές δημόσιας υγείας, με τους νοσηλευτές να παίζουν καθοριστικό ρόλο στις προσπάθειες εμβολιασμού.

Η ομάδα σχολικής ανοσοποίησης της Αρχής Υπηρεσιών Υγείας (HSE) παρέχει κάθε χρόνο πακέτα συγκατάθεσης στους γονείς/κηδεμόνες των μαθητών. Τα πακέτα συγκατάθεσης περιλαμβάνουν:

• επιστολή από το Εθνικό Γραφείο Ανοσοποίησης
• πληροφορίες για τα εμβόλια που θα προσφερθούν στο παιδί
• έντυπο συγκατάθεσης και φάκελο για να επιστραφούν τα συμπληρωμένα έγγραφα.

Οι πληροφορίες από το έντυπο συγκατάθεσης του παιδιού προστίθενται στο σύστημα σχολικής ανοσοποίησης των Αρχών Υπηρεσιών Υγείας (HSE). 

Για αυτό το πιλοτικό πρόγραμμα διατέθηκε χρηματοδότηση 10.000 €, η οποία χρησιμοποιήθηκε για δαπάνες οργάνωσης κέντρων εμβολιασμού, δαπάνες διαχείρισης εμβολίων, δαπάνες υποστήριξης έργου και για μια προωθητική εκστρατεία υποστήριξης του πιλοτικού προγράμματος.

Αποτελέσματα

Τρία Δημοτικά Σχολεία συμμετείχαν στα πιλοτικά προγράμματα. Το ένα ήταν ένα νεοϊδρυθέν σχολείο με μαθητές από το προνήπιο μέχρι τη Δ’ Δημοτικού (ηλικίας 4 έως 10 ετών), ενώ τα άλλα δύο σχολεία είχαν μαθητές από το προνήπιο μέχρι τη ΣΤ’ Δημοτικού (ηλικίας 4 έως 12 ετών). Σε όλους τους μαθητές κάθε σχολείου προσφέρθηκε το LAIV (Σύνολο N=587).

Η συνολική εμβολιαστική κάλυψη για το LAIV σε αυτό το πιλοτικό πρόγραμμα ήταν 63,9% (375/587). Η εμβολιαστική κάλυψη στα τρία σχολεία κυμάνθηκε μεταξύ 59,3% και 68,3%.

Η εμβολιαστική κάλυψη ήταν υψηλότερη (69,1%) στους μαθητές της Β’ Δημοτικού (μαθητές ηλικίας 7 έως 8 ετών). Το 12,4% (73/587) του σχολικού πληθυσμού ανέφερε ότι είχε εμβολιαστεί με το αντιγριπικό εμβόλιο στην κοινότητα από γενικό γιατρό ή φαρμακοποιό. Η συνολική εμβολιαστική κάλυψη στο σύνολο του σχολικού πληθυσμού στους οποίους προσφέρθηκε το LAIV ήταν 76,3% (448/587). 

Ποσοστό 17,5% (103/587) των γονιών αρνήθηκε να δώσει τη συγκατάθεσή του. Στην περίπτωση των υπολοίπων παιδιών, που δεν εμβολιάστηκαν ούτε στο σχολείο ούτε στην κοινότητα, αλλά των οποίων οι γονείς δεν αρνήθηκαν τη συγκατάθεση, είτε οι γονείς αμέλησαν να επιστρέψουν τα έντυπα συγκατάθεσης που θα επέτρεπαν τον εμβολιασμό των παιδιών τους είτε το παιδί απουσίαζε ή αδυνατούσε για άλλους λόγους να εμβολιαστεί την καθορισμένη ημέρα. 

Από τον συνολικό σχολικό πληθυσμό, το 37,5% των γονιών (220/587) ανέφερε ότι το παιδί τους δεν είχε εμβολιαστεί ποτέ στο παρελθόν με το αντιγριπικό εμβόλιο, σε ένα παιδί αντεδεικνυόταν το LAIV (0,2%), το 4,9% (29/587) είχε υποκείμενα νοσήματα και το 0,9% (5/587) χρειαζόταν δεύτερη δόση του LAIV. Ωστόσο, η ανάγκη για δεύτερη δόση του LAIV δεν αξιολογήθηκε από όλες τις ομάδες ανοσοποίησης. 

Χρειάστηκε να υπάρξει τηλεφωνική επικοινωνία την παραμονή του εμβολιασμού με ποσοστό 13,5% (79/587) των γονιών που έλαβαν έντυπο συγκατάθεσης, προκειμένου να διευκρινιστούν οι πληροφορίες που είχαν παράσχει. Δεν αναφέρθηκαν δυσμενή περιστατικά (όπως σφάλματα εμβολίων).

Τα αποτελέσματα του πιλοτικού προγράμματος ήταν ελπιδοφόρα, υποδεικνύοντας ουσιαστική αύξηση στην εμβολιαστική κάλυψη του αντιγριπικού εμβολίου στον σχολικό πληθυσμό (63,9%), σε σύγκριση με την κοινότητα (12,4%). Αυτό κατέδειξε τον θετικό αντίκτυπο που είχε η σχολική προσέγγιση στα ποσοστά εμβολιασμού στα σχολεία που συμμετείχαν.

Σε γενικές γραμμές, τα ευρήματα της πιλοτικής μελέτης παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τη δυνατότητα των σχολικών εμβολιαστικών προγραμμάτων να βελτιώσουν τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης των παιδιών στην Ιρλανδία με το αντιγριπικό εμβόλιο. Αυτά τα αποτελέσματα συμβάλλουν στις συνεχιζόμενες προσπάθειες να βελτιωθούν οι στρατηγικές εμβολιασμού και να ενισχυθεί η δημόσια υγεία στην κοινότητα.

Για την εποχή της γρίπης 2023/24, οι ομάδες κινητού εμβολιασμού της HSE θα προσφέρουν το ρινικό αντιγριπικό εμβόλιο σε όλα τα παιδιά στο νήπιο στα κανονικά σχολεία και σε όλα τα παιδιά ηλικίας Δημοτικού στα σχολεία ειδικής αγωγής σε ολόκληρη την Ιρλανδία. Αυτό θα αξιολογηθεί και επεκταθεί τα επόμενα χρόνια, με σκοπό να προσφερθεί το ρινικό αντιγριπικό εμβόλιο σε όλα τα παιδιά ηλικίας Δημοτικού στα σχολεία.