Bezoek op locatie in Murcia, Spanje

Het eerste projectbezoek op locatie vond plaats in Murcia in Spanje, van 31 mei t/m 2 juni 2023. Het was gericht op de modelpraktijk ‘Schoolvaccinatieprogramma in de regio Murcia’ in het kader van het project ‘Obstakels rond vaccinatie overwinnen’. Met deze praktijk wil de regio Murcia een hogere vaccinatiegraad bereiken tegen het humaan papillomavirus (HPV) en meningitis bij kinderen van 11 jaar. 

De Gezondheidsdienst van Murcia heette 27 deelnemers uit 15 verschillende lidstaten van de EU welkom in Murcia. De deelnemers waren vertegenwoordigers van ministeries van volksgezondheid, gezondheidsinstanties en nationale vaccinatiebureaus. Het doel van het bezoek was om: 

• inzicht te verwerven in het schoolvaccinatieprogramma en te leren van het succes ervan; 
• het van elkaar leren te bevorderen door informatie uit te wisselen met collega’s;  
• ideeën te ontwikkelen over hoe de praktijk naar andere lidstaten kan worden overgebracht. 

Tijdens het driedaagse bezoek op locatie hebben de deelnemers inzicht verworven in het vaccinatieprogramma van Spanje van het Ministerie van Gezondheid en zijn ze meer te weten gekomen over de vaccinatiestrategie van Murcia bij de apenpokken. De deelnemers zagen ook hoe verpleegkundigen zich voorbereidden op de vaccinatie op scholen en zijn meer te weten gekomen over de toediening van vaccinaties bij mensen thuis. Tot slot hebben ze workshops bijgewoond om ideeën uit te wisselen over hoe die praktijk in andere lidstaten ten uitvoer kan worden gebracht.  

Tijdens het bezoek kreeg het Ministerie van Gezondheid van Murcia van het Europees Uitvoerend Agentschap voor gezondheid en digitaal beleid (HaDEA) een certificaat van een uitmuntende praktijk uitgereikt.

Doel 

Spanje kent een hoge vaccinatiegraad (VG), ook al zijn vaccinaties niet verplicht. De VG voor HPV bedraagt 91% voor het hele land. In het geval van de meningokokkenziekte is het noodzakelijk om een hogere VG (> 85%) te bereiken voor de dosis die aan kinderen van 11 jaar wordt gegeven om te voorkomen dat gevallen van meningitis C weer de kop opsteken en gevallen vanwege andere serogroepen (A, W, Y) te voorkomen. 

De vaccinatie van zuigelingen en kinderen wordt grotendeels uitgevoerd in een gezondheidscentrum of bij een regulier vaccinatiebureau als onderdeel van het Zorgprogramma voor kinderen en jongeren (Programa de Atención al Niño y Adolescente, PANA). In de eerste kinderjaren is de deelname aan de medische controles van het PANA heel hoog. Maar als kinderen de leeftijd van 11 jaar hebben bereikt, is de deelname aan de reguliere gezondheidscontroles tot rond de 60% gedaald. Het schoolvaccinatieprogramma van de regio Murcia in Spanje wil de vaccinatiegraad voor HPV en meningitis verhogen. 

Betrokken partijen en uitvoering 

Om de toegankelijkheid en gelijke toegang te bevorderen worden de vaccinatielocaties overgebracht van gezondheidscentra naar scholen. Bij het schoolvaccinatieprogramma zijn de volgende partijen betrokken: het directoraatgeneraal Volksgezondheid en Verslavingen (Dirección General de Salud Pública y Adicciones, DGSPyA), de Gezondheidsdienst van Murcia (Servicio Murciano de Salud, SMS), het Ministerie van Onderwijs van Murcia en schooldirecteuren en leerkrachten. De ouders van de kinderen die moeten worden gevaccineerd, worden ook bij het proces betrokken: ze krijgen een informatiebrief en een toestemmingsformulier dat ze moeten invullen en retourneren aan de school. Er is een informatiepakket beschikbaar dat ook het toestemmingsformulier bevat in verschillende talen, waaronder Arabisch voor de Arabischtalige inwoners van Murcia. 

De Gezondheidsdienst van Murcia en het DGSPyA organiseren de schoolvaccinaties. Verpleegkundigen van eerstelijnsgezondheidscentra staan in contact met de scholen en bereiden de vaccinatie voor op scholen tegen HPV en meningitis. De ouders geven hun schriftelijke toestemming als ze willen dat hun kind wordt gevaccineerd. Het schoolbestuur en de leerkrachten bieden ondersteuning aan het project door de toestemmingsformulieren in te zamelen. 

Op de dag van de vaccinatie richten de verpleegkundigen op de school een vaccinatieruimte in. De leerkrachten nemen de kinderen van hun klas erheen om gevaccineerd te worden en na de vaccinatie houden ze de reactie van hen op het vaccin 30 minuten nauwlettend in de gaten. De verpleegkundigen registreren de vaccinatie vervolgens in het digitale register. Als het kind om welke reden dan ook niet is gevaccineerd (bijvoorbeeld doordat het onwel is geworden), dan brengen ze de ouders/verzorgers daarvan op de hoogte. Het vaccinatieteam neemt contact op met de ouders of verzorgers van de kinderen die als nietgevaccineerd zijn geregistreerd in de vaccinatiedatabank voor hun leeftijdsgroep. Degenen die in het district van het gezondheidscentrum wonen, kunnen rechtstreeks worden benaderd via de telefoon, per brief of e-mail. Het regionaal Vaccinatieprogramma neemt contact op met de ouders van de nietgevaccineerde kinderen die buiten het werkgebied van het gezondheidscentrum wonen. 

Middelen 

Het ‘Schoolvaccinatieprogramma in de regio Murcia’ krijgt regionale financiering.  

Naast de hulp van verpleegkundigen en leerkrachten zijn er ruimtelijke middelen nodig, zoals een vaccinatieruimte en een ruimte om de kinderen na de vaccinatie in de gaten te houden. Het vaccinatieteam bestaat uit twee verpleegkundigen die zijn uitgerust met medische apparatuur, zoals een stethoscoop, een bloeddrukmeter, een bloedglucosemeter, middelen voor de luchtwegen, zoals beademingszakken en Guedelhulpstukken voor de luchtwegen, intraveneuze katheters en medicatie. 

Resultaten

Door de vaccinatie rechtstreeks naar de scholen te brengen ruimt deze praktijk barrières uit de weg voor ouders die moeite hebben met boekingssystemen of voor wie de openingstijden van gezondheidscentra onhandig zijn. Het programma biedt eenvoudige toegang en duidelijke informatie over wanneer de kinderen gevaccineerd kunnen worden. 

De VG voor de derde dosis van het vaccin tegen meningokokken C bedraagt tussen de 91% en 93% in het in 2004-2005 geboren cohort (gevaccineerd op school), en de meest recente VG tegen meningokokken ACWY bedraagt rond de 90%. Voor HPV varieert de VG met twee doses in 2020 en 2021 tussen de 85% en 95%, terwijl de VG die is bereikt in het in 1994 geboren cohort (gevaccineerd in gezondheidscentra) slechts 62,3% bedraagt. Door de vaccinatie op school zijn de gevallen van meningokokkenziekte gedaald van 29 gevallen van meningokokkenziekte C in 1996 naar 2 gevallen in het seizoen 2020-2021. Ook is er een daling van gevallen van meningokokkenziekte in de andere serogroepen die zijn opgenomen in het quadrivalente vaccin.